Wskazówki, które pozwolą uniknąć wad wymowy i rozwinąć zasób słownikowy dziecka
Unikaj podawania dziecku smoczka, zwracaj uwagę, by nie ssało palca oraz oddychało nosem w czasie snu.
Obserwuj, czy reaguje na dźwięki z otoczenia. Podstawą prawidłowego rozwoju mowy jest sprawnie działający słuch.
Opowiadaj i czytaj dziecku bajki, ucz je piosenek, oraz rymowanek. Śpiewanie piosenek wpływa na pogłębienie oddechu, aktywniejsze działanie przepony oraz wzmocnienie narządu głosowego. Treść piosenek, wierszy i bajek rozwija wyobraźnię i zainteresowania przedszkolaka, wzbogaca jego słownictwo, pomaga w doskonaleniu wymowy i sprzyja koncentracji uwagi.
Angażuj się wspólnie z dzieckiem w rozmaite gry i zabawy logopedyczne. Ćwicz buzię i język w zabawowej formie.
Codziennie stwarzaj okazje do rozwijania u dziecka mowy opowieściowej. Niech opowie bajkę, którą obejrzało, podzieli się wrażeniami z przedszkola, wymyśli zakończenie do czytanego przez ciebie opowiadania.
ĆWICZENIA LOGOPEDYCZNE
PROPOZYCJE ZABAW I ĆWICZEŃ STYMULUJĄCYCH MOWĘ DZIECKA
Wiek przedszkolny jest okresem najintensywniejszego rozwoju mowy małego człowieka. W literaturze fachowej określony jest jako okres swoistej mowy dziecięcej. Dlatego w tym ważnym czasie warto podjąć wszelkie działania pomagające dzieciom w doskonaleniu sprawności językowej. Poniższe ćwiczenia mogą być wykonywane już przez dzieci trzyletnie. Stymulują one prawidłowy rozwój mowy, a przy opóźnionym rozwoju mowy zapobiegają powstawaniu wad wymowy. Natomiast w przypadku wadliwej wymowy wspierają prowadzoną przez logopedę terapię. Ćwiczenia mogą stać się okazją do wspólnej zabawy rodzica z dziecka. Dobrym pomysłem jest naprzemienność ról, gdyż to sprawia przedszkolakowi wiele radości. Warto pamiętać, że ćwiczenia należy wykonywać systematycznie, najlepiej codziennie po kilka minut dostosowując liczbę zabaw do możliwości swojego dziecka. Za każdy postęp należy nagradzać, gdyż to zachęca do dalszej pracy. Poniższe przykłady zabaw są propozycją do wspólnego spędzania czasu i jednoczesnego wspomagania rozwoju mowy.
ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE MOTORYKĘ NARZĄDÓW MOWY
Nieprawidłowej artykulacji, opóźnionemu rozwojowi mowy często towarzyszy obniżona sprawność narządów mowy oraz brak poczucia ich ułożenia. Poprawie tychże funkcji służą ćwiczenia: warg, języka, podniebienia miękkiego i żuchwy. Wspieramy je krótkimi opowiadaniami dotyczącymi bliskich dzieciom tematów podawanych w formie zabawy. Warto je wykonywać przed lustrem, aby dziecko mogło obserwować i korygować ułożenie narządów mowy.
„Koniki” – „Gwiazdki na niebie” – „Malowanie sufitu” – „Mycie ząbków” – „Lizanie lizaka” – „Żucie gumy”- „Pyszne śniadanko misia” –„Strzałka” – „Naleśnik” – „Piłeczka” – „Dotykanie” językiem do nosa, brody i obu kącików ust, usta szeroko otwarte. Cmokanie, parskanie. Układanie przez dziecko języka w formie łyżeczki, rurki. Nie dotykając warg i zębów, poruszać sztywnym językiem jak „wahadełko”, Przesadna artykulacja samogłosek w różnych układach warg u-i, e-a, a-i-o, e-u-y,a-i-u, a-e-u,a-u-a,a-o–
Ważne: Przy wymowie międzyzębowej ćwiczenia języka powinny być wykonywane tylko w obrębie jamie ustnej. Ćwiczenia z wysuwaniem języka poza jamę ustną nie jest korzystne przy tej wadzie artykulacyjnej.
ĆWICZENIA SŁUCHOWE
Zabawy słuchowe stanowią bardzo ważną grupę ćwiczeń logopedycznych, ponieważ rozwijają ogólną percepcję słuchową, uwrażliwiają na odbiór mowy. rozpoznawanie dźwięków dochodzących z otoczenia: odgłosów dochodzących z ulicy; sygnałów różnych pojazdów, dźwięków różnych urządzeń gospodarstwa domowego (płynąca z kranu woda, zamykanie drzwi, włączanie światła);głosów znanych zwierząt (dobieranie obrazka do słyszanego dźwięku);dźwięków charakterystycznych dla różnych przedmiotów (papieru, szkła, metalu), rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków (szmerów) – rozpoznawanie osób po głosie (z najbliższego otoczenia dziecka)- wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków ze względów na jego natężenie [dźwięki ciche, dźwięki głośne; naprzemienne, raz cicho, raz głośno], wysłuchiwanie i różnicowanie powtarzających się dźwięków tworzących proste układy rytmiczne, wyklaskiwanie słyszanego, prostego rytmu; tupanie, wystukiwanie prostego rytmu, słuchanie dźwięków różnych instrumentów muzycznych, a następnie samodzielne wywołanie dźwięków na wybranych instrumentach, reagowanie na określenia słowne (podskoki, przysiady, klaskanie), rysowanie kresek zgodnie z długością usłyszanego dźwięku.
ĆWICZENIA I ZABAWY ODDECHOWE
Celem ćwiczeń oddechowych jest wykształcenie u dziecka prawidłowego toru oddechowego, różnicowania fazy wdechowej i wydechowej. Dodatkowo ćwiczenia te pomagają dzieciom w wydłużaniu fazy wydechowej i ekonomicznemu zużywaniu powietrza podczas mówienia. Dzięki temu mogą mówić płynnie i swobodnie. Zabawy te działają również relaksująco i uspakajająco. dmuchanie na wiatraczek, kawałki papierków- wydmuchiwanie baniek mydlanych, fruwające kokardki – na końcu nitki przywiązujemy malutkie papierowe kokardki i dmuchamy na nie mocno ( papierek na wprost ust ćwiczącego), np. zabawa – czyja kokardka pierwsza dotknie lustra, dmuchanie w gwizdki, trąbki, fujarki i inne przedmioty wydające dźwięki, dmuchanie na gorącą zupę, herbatę, zdmuchiwanie mleczy podczas spaceru, nadmuchiwanie balonów, gumowych zabawek Rozdmuchane obrazki: rozdmuchujemy przez słomkę plamy kolorowych farbek na papierze, Mecz ping – pongowy – budujemy z klocków bramkę i rozgrywamy mecz komu: uda się wdmuchnąć jak najwięcej razy piłeczkę do bramki, można dmuchać też przez słomkę Zabawa: Co tak pachnie? , czyli odgadywanie po zapachu, przy zasłoniętych oczach, różnych rzeczy: artykułów spożywczych, kosmetyków, roślin itp. Dzieci bardzo lubią takie zgadywanki, a przy okazji świetnie ćwiczą wciąganie powietrza nosem. zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni
